Ngày 10/5/1948, cuộc tổng tuyển cử đầu tiên được tổ chức theo thể thức dân chủ ở Hàn Quốc dưới sự giám sát của Liên hợp quốc để bầu ra 198 đại biểu Quốc hội. Vào tháng 7 cùng năm, Hiến pháp được ban hành và Rhee Syngman (Lý Thừa Vãn) và Yi Si-yeong (Lý Thuỷ Vinh), hai nhà đấu tranh giành độc lập được người dân Hàn Quốc vô cùng kính trọng, lần lượt được bầu làm Tổng thống và Phó Tổng thống đầu tiên của đất nước. Vào ngày 15 tháng 8 năm 1948, Cộng hoà Hàn Quốc (ROK) chính thức được thành lập theo chế độ dân chủ tự do, kế thừa tính hợp pháp của Chính phủ lâm thời Hàn Quốc (PGK). Liên Hợp Quốc công nhận chính phủ Cộng hoà Hàn Quốc (ROK) là chính phủ hợp pháp duy nhất trên Bán đảo Triều Tiên.
Tuy nhiên, ở phía bắc vĩ tuyến 38, cuộc tổng tuyển cử dưới sự giám sát của Liên hợp quốc đã không thể tiến hành do sự phản đối của Liên Xô. Vào ngày 9 tháng 9 năm 1948, Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên (CHDCND Triều Tiên) được tuyên bố là một quốc gia cộng sản, và Kim Nhật Thành, người từng là sĩ quan của Quân đội Liên Xô, đã tuyên thệ nhậm chức Tổng thống. Trong bối cảnh đối đầu giữa nền dân chủ tự do ở miền Nam và chế độ độc tài cộng sản ở miền Bắc, chính phủ Hàn Quốc do Tổng thống Rhee Syngman đứng đầu phải gánh chịu nhiều vấn đề như thiết lập trật tự trong nước, xóa bỏ dấu tích của chủ nghĩa đế quốc Nhật Bản, khắc phục những xung đột ý thức hệ giữa phe tả và phe hữu.
Vào ngày 25 tháng 6 năm 1950, quân đội Triều Tiên được trang bị xe tăng và máy bay chiến đấu do Liên Xô sản xuất đã xâm chiếm miền Nam, gây ra một cuộc chiến tranh toàn bộ. Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc nhất trí lên án cuộc xâm lược của Triều Tiên và công bố nghị quyết khuyến nghị các quốc gia thành viên cung cấp hỗ trợ quân sự cho Hàn Quốc. Khi cục diện chiến tranh chuyển hướng ngược lại miền Bắc với sự can thiệp của Lực lượng Liên hợp quốc, Hồng quân Trung Quốc đã can thiệp vào cuộc chiến bên phía miền Bắc. Hai bên giao tranh ác liệt cho đến ngày 27/7/1953, hai bên mới ký được hiệp định đình chiến. Tổng thống Rhee Syngman không ký hiệp định, mạnh mẽ kêu gọi kéo dài chiến tranh với mục tiêu thống nhất cả nước theo hướng có lợi cho miền Nam.
Cuộc nội chiến do Cộng sản khai chiến kéo dài ba năm đã biến toàn bộ Bán đảo Triều Tiên thành đống đổ nát. Hàng triệu binh lính và dân thường đã thiệt mạng. Hầu hết các cơ sở công nghiệp của đất nước đã bị phá hủy. Hàn Quốc trở thành một trong những quốc gia nghèo nhất thế giới. Tuy nhiên, chiến tranh đã dạy cho người Hàn Quốc sự quý giá của tự do. Trải nghiệm này đã tạo nền tảng khơi dậy lòng yêu nước trong trái tim của các sinh viên trẻ cũng như những người lính mặc đồng phục, đồng thời trở thành động lực chính cho quá trình hiện đại hóa đất nước.
Tổng thống Rhee Syngman củng cố sự cai trị độc đoán của mình. Năm 1960, Đảng Tự do cầm quyền đã gian lận trong cuộc bầu cử tổng thống. Sinh viên trẻ xuống đường biểu tình. Tình hình trở nên xấu đi khi nhiều người biểu tình bị cảnh sát bắn, dẫn đến cuộc biểu tình rầm rộ mang tên Cách mạng 19 tháng 4. Tổng thống Rhee Syngman tuyên bố từ chức và lánh nạn ở Hawaii. Ngay sau đó, Hiến pháp được sửa đổi, hệ thống nội các và Quốc hội lưỡng viện được thông qua. Theo hiến pháp mới, chế độ do Thủ tướng Jang Myeon lãnh đạo đã được thành lập, nhưng tình hình chính trị trở nên vô cùng mong manh trong bối cảnh các cuộc đấu tranh chính trị và các cuộc biểu tình của sinh viên trên đường phố tiếp tục diễn ra .
Tháng 5 năm 1961, một nhóm sĩ quan quân đội trẻ do tướng Park Chung-hee (Phác Chánh Hy) lãnh đạo đã lên nắm quyền trong một cuộc đảo chính. Trong cuộc bầu cử tổng thống diễn ra ngày 15/10/1963, sau hai năm cầm quyền của quân đội, Park Chung-hee sau khi xuất ngũ đã được bầu làm Tổng thống và nhậm chức vào tháng 12 cùng năm. Chính phủ do Tổng thống Park đứng đầu đã xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế 5 năm với khẩu hiệu “hiện đại hóa tổ quốc” và đạt được tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng nhờ thực hiện chính sách định hướng xuất khẩu.
Giới quan sát gọi đó là “Kỳ tích trên sông Hán.” Đất nước đã thúc đẩy mạnh mẽ việc phát triển đất đai quốc gia, bao gồm cả việc xây dựng Đường cao tốc Gyeongbu Expressway và các tuyến tàu điện ngầm ở các thành phố lớn. Hàn quốc cũng thực hiện Saemaeul Undong (Phong trào cộng đồng mới), biến xã hội nông nghiệp nghèo khó thành một quốc gia tập trung chủ yếu vào sản xuất.
Kể từ khi chính phủ Hàn Quốc được thành lập vào năm 1948, đất nước này đã chuyển mình từ một trong những quốc gia nghèo nhất thế giới thành một cường quốc kinh tế và một hình mẫu của nền dân chủ tự do.
Khi chính phủ công bố Yusin (Cải cách Phục hưng) vào tháng 10 năm 1972, nhằm kéo dài nhiệm kỳ của chính phủ đương nhiệm sau mười tám năm độc tài, sinh viên và người dân thường tiếp tục tham gia vào phong trào dân chủ hóa. Sau vụ ám sát Tổng thống Park ngày 26/10/1979, một nhóm sĩ quan quân đội mới do tướng Chun Doohwan (Singunbu) lãnh đạo đã nắm quyền thông qua một cuộc đảo chính. Singunbu đã dùng vũ lực đàn áp những tiếng nói kêu gọi dân chủ hóa, trong đó có Phong trào Dân chủ hóa 18 tháng 5. Chun Doo-hwan đã tuyên thệ nhậm chức Tổng thống và cai trị bằng chế độ độc tài. Chính phủ Chun Doo-hwan tập trung vào ổn định kinh tế, kiểm soát thành công tình trạng lạm phát giá cả. Dưới sự lãnh đạo của ông, đất nước đã tiếp tục tăng trưởng kinh tế.
Vào ngày 29 tháng 6 năm 1987, Roh Tae-woo, một ứng cử viên tổng thống đầy triển vọng của đảng cầm quyền, đã đưa ra một thông báo đặc biệt rằng ông sẽ chấp nhận yêu cầu dân chủ hóa và bầu cử trực tiếp Tổng thống của người dân. Ngày 16 tháng 12 năm 1987, ông được bầu làm Tổng thống với nhiệm kỳ 5 năm và tuyên thệ nhậm chức Tổng thống vào ngày 25 tháng 2 năm 1988. Chính quyền Roh Tae-woo thiết lập quan hệ ngoại giao với các nước Cộng sản bao gồm Liên Xô, Trung Quốc và các nước Đông Âu. Trong nhiệm kỳ của ông, hai miền Triều Tiên đã đồng thời gia nhập Liên hợp quốc vào ngày 17/9/1991.
Chính phủ Kim Young-sam, được thành lập vào năm 1993, đã nỗ lực loại bỏ tham nhũng bằng cách đưa ra quy định đối với các quan chức cấp cao phải đăng ký tất cả tài sản của họ và cấm sử dụng tên giả trong mọi giao dịch tài chính. Mức độ minh bạch trong giao dịch kinh doanh đã được nâng cao đáng kể nhờ biện pháp này. Chính phủ cũng thực hiện đầy đủ hệ thống tự chủ địa phương. Tổng thống Kim Dae-jung nhậm chức vào năm 1998 và chính phủ của ông đã thành công trong việc vượt qua cuộc khủng hoảng ngoại hối xảy ra với đất nước một năm trước đó, đồng thời nỗ lực phát triển cả nền dân chủ và nền kinh tế thị trường. Trong quan hệ với Triều Tiên, chính phủ đã áp dụng Chính sách Ánh Dương. Vào ngày 15 tháng 6 năm 2000, lãnh đạo hai miền Triều Tiên đã gặp nhau tại hội nghị thượng đỉnh được tổ chức tại Bình Nhưỡng, Triều Tiên và đưa ra tuyên bố chung. Sau đó, hai miền Triều Tiên đã thiết lập một hệ thống hòa giải và hợp tác, đồng thời nhất trí về việc đoàn tụ các thành viên gia đình bị phân tán, kết nối các tuyến đường sắt Gyeongui và Donghae, khôi phục các phong trào thống nhất do khu vực tư nhân lãnh đạo và mở rộng hợp tác kinh tế, bao gồm cả việc tham quan Núi Geumgangsan (Kim Cương Sơn).
Chính phủ Roh Moo-hyun, được thành lập vào năm 2003, tập trung vào ba mục tiêu hàng đầu: thực hiện dân chủ với sự tham gia của người dân, phát triển xã hội cân bằng và thực hiện hòa bình và thịnh vượng ở Đông Bắc Á. Chính phủ cũng đã tổ chức hội nghị thượng đỉnh lần thứ hai giữa lãnh đạo hai miền Triều Tiên tại Bình Nhưỡng vào ngày 4 tháng 10 năm 2007 và cùng năm đó đã ký Hiệp ước Tự do Mậu dịch (FTA) với Hoa Kỳ.
Chính phủ Lee Myung-bak, được thành lập vào năm 2008, đã công bố năm chỉ số hàng đầu nhằm nỗ lực thiết lập một hệ thống phát triển mới tập trung vào những thay đổi và tính thực tiễn. Chính phủ nhấn mạnh rằng sẽ là một chính phủ phục vụ người dân. Chính phủ cũng nỗ lực hợp lý hóa tổ chức chính phủ, tư nhân hóa các công ty nhà nước được trang bị hiệu quả cao hơn và cải cách các quy định hành chính. Các chính sách khác được chính phủ áp dụng bao gồm việc xây dựng một liên minh sáng tạo với Hoa Kỳ phù hợp với thế kỷ 21 và thành lập một Hàn Quốc toàn cầu trong Cộng đồng Kinh tế Nam-Bắc.
Với việc nữ tổng thống đầu tiên của Hàn Quốc đắc cử vào tháng 12 năm 2012, chính phủ Park Geun-hye đã ra đời, đưa ra một tầm nhìn mới về hạnh phúc của người dân và sự phát triển của đất nước. Chính phủ của bà cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải triển khai nền kinh tế sáng tạo khi nói rằng: “Nền kinh tế sáng tạo dựa trên công nghệ khoa học và Công nghệ thông tin và truyền thông (Information and communications technology, ICT) là một thách thức mà chúng ta phải giải quyết để đạt được bước đột phá kinh tế và là động lực tăng trưởng duy nhất của nền kinh tế Hàn Quốc”.
Phát động vào tháng 5 năm 2017, chính quyền Moon Jae-in đã công bố tầm nhìn quốc gia của mình: “Một quốc gia của nhân dân, một nước Cộng hòa Hàn Quốc công bằng”, thể hiện tinh thần của các cuộc mít tinh dưới ánh nến, cùng với năm mục tiêu chính sách cần đạt được tầm nhìn quốc gia: một Chính phủ của Nhân dân, một nền kinh tế theo đuổi sự thịnh vượng chung, một quốc gia chịu trách nhiệm về mỗi cá nhân, phát triển cân bằng trên mọi khu vực và một bán đảo Triều Tiên hòa bình và thịnh vượng. Là một phần của những nỗ lực này, chính phủ đã nỗ lực xóa bỏ văn hóa độc tài, giao tiếp với người dân và khôi phục nền dân chủ. Nó cũng tạo ra nhiều việc làm hơn, giảm tỷ lệ làm việc không thường xuyên và tăng mức lương tối thiểu trong nỗ lực hiện thực hóa một “nền kinh tế hướng tới con người”.
Hơn nữa, chính quyền Moon Jae-in đã mở đường giảm bớt căng thẳng trên Bán đảo Triều Tiên và mở ra kỷ nguyên hòa bình bằng cách tổ chức các hội nghị thượng đỉnh liên Triều cũng như hội nghị thượng đỉnh Hàn Quốc-Mỹ và Hàn Quốc-Trung Quốc. Trước cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, chính phủ cũng tập trung xây dựng cơ sở hạ tầng, cải thiện các quy định liên quan và đảm bảo các công nghệ then chốt cho thế hệ tương lai.
Yoon Suk Yeol, Tổng thống thứ 20 của Hàn Quốc
Vào tháng 5 năm 2022, Yoon Suk Yeol tuyên thệ nhậm chức tổng thống thứ 20 của Hàn Quốc.
Trần Lương Ngọc chuyển ngữ
© Ho5cc Viện Công Dân April 2024
Nguồn: https://www.korea.net/AboutKorea/History/Transition-Democracy-Transformation-Economic-Powerhouse