Ilya Somin
Ít nhất 45 triệu người đã bị chết đói, bị bắn, bị tra tấn và cưỡng bách lao động cho đến chết.
Kẻ giết người hàng loạt lớn nhất trong lịch sử thế giới là ai? Hầu hết mọi người có thể cho rằng câu trả lời là Adolf Hitler, kiến trúc sư của Holocaust. Những người khác có thể đoán là nhà độc tài Liên Xô Joseph Stalin, người thực sự có thể đã giết nhiều người vô tội hơn cả Hitler đã làm, nhiều người trong số họ là một phần của nạn đói khủng bố có thể cướp đi nhiều sinh mạng hơn Holocaust.
Nhưng cả Hitler và Stalin đều thua Mao Trạch Đông. Từ năm 1958 đến năm 1962, chính sách Đại Nhảy Vọt của ông đã dẫn đến cái chết của 45 triệu người—dễ dàng khiến nó trở thành vụ giết người hàng loạt lớn nhất từng được ghi nhận.
Cuộc diệt chủng rộng lớn hàng triệu người, tàn nhẫn, có chủ ý
Nhà sử học Frank Dikötter[1], tác giả của cuốn sách quan trọng Mao’s Great Famine, gần đây đã đăng một bài báo trên tờ History Today, tóm tắt những gì đã xảy ra:
Mao nghĩ rằng ông ta có thể đưa đất nước của mình vượt qua các đối thủ cạnh tranh bằng cách dồn dân làng trên khắp đất nước vào các công xã khổng lồ. Để theo đuổi một thiên đường không tưởng, mọi thứ đều được tập thể hóa. Mọi người đã bị tước đoạt công việc, nhà cửa, đất đai, đồ đạc và sinh kế của họ.
Trong các căng tin tập thể, thức ăn— được chia từng thìa tùy theo thành tích— đã trở thành vũ khí được sử dụng để buộc mọi người tuân theo mọi mệnh lệnh của đảng. Khi các biện pháp khuyến khích lao động bị loại bỏ, ép buộc và bạo lực được sử dụng để buộc những người nông dân đói khổ phải lao động trong các dự án thủy lợi được quy hoạch tồi tệ còn các cánh đồng đều bị bỏ mặc.
Một thảm họa có tầm vóc khổng lồ xảy ra sau đó. Từ số liệu thống kê dân số được công bố, các nhà sử học đã suy đoán rằng hàng chục triệu người đã chết vì đói. Nhưng tầm mức thực sự của những gì đã xảy ra bây giờ mới được đưa ra ánh sáng nhờ có các báo cáo tỉ mỉ mà chính đảng đã biên soạn trong nạn đói…
Điều rút ra từ hồ sơ đồ sộ và chi tiết này là một câu chuyện kinh dị trong đó Mao— nổi lên là một trong những kẻ giết người hàng loạt vĩ đại nhất trong lịch sử— phải chịu trách nhiệm về cái chết của ít nhất 45 triệu người trong khoảng thời gian từ 1958 đến 1962.
Câu chuyện kinh dị đó không chỉ đơn thuần là mức độ của thảm họa vô cùng lớn hơn các ước tính trước kia , mà còn là về cách nhiều người đã chết: từ hai đến ba triệu nạn nhân bị tra tấn đến chết hoặc bị giết ngay lập tức, thường chỉ vì một lỗi nhỏ nhất.
Khi một cậu bé lấy trộm một nắm ngũ cốc ở một ngôi làng ở Hồ Nam, cán bộ địa phương Xiong Dechang đã buộc cha cậu phải chôn sống cậu. Người cha chết vì đau buồn vài ngày sau đó.
Trường hợp của Wang Ziyou đã được báo cáo lên lãnh đạo trung ương: một bên tai của anh ta bị cắt đứt, hai chân anh ta bị trói bằng dây sắt, một hòn đá nặng 10kg để rơi trên lưng anh ta và sau đó anh ta bị đóng dấu bằng một công cụ nóng hổi[2] – đó là hình phạt vì đào đất lấy một củ khoai.
Các sự kiện cơ bản của Đại nhảy vọt đã được các học giả biết đến từ lâu. Công trình của Dikötter rất đáng chú ý vì đã chứng minh rằng số lượng nạn nhân có thể còn lớn hơn so với suy đoán trước đây, và vụ giết người hàng loạt rõ ràng là có chủ ý của Mao, và bao gồm một số lượng lớn nạn nhân bị hành quyết hoặc tra tấn, trái ngược với “chỉ đơn thuần là” bị bỏ đói đến chết. Ngay cả những ước tính tiêu chuẩn trước đây là 30 triệu người trở lên vẫn khiến đây trở thành vụ giết người hàng loạt lớn nhất trong lịch sử.
Trong khi những nỗi kinh hoàng của Đại Nhảy Vọt đã được các chuyên gia về chủ nghĩa cộng sản và lịch sử Trung Quốc biết đến, thì những người bình thường bên ngoài Trung Quốc lại ít khi nhớ đến chúng và nó chỉ có một tác động văn hóa khiêm tốn. Khi người phương Tây nghĩ về những tội ác lớn trong lịch sử thế giới, họ hiếm khi nghĩ đến điều này.
Chúng ta cố gắng rất ít để nhớ lại cuộc Đại Nhảy Vọt.
Trái ngược với vô số sách, phim, viện bảo tàng và những ngày tưởng niệm dành riêng cho Holocaust, chúng ta cố gắng rất ít để nhớ lại Đại Nhảy Vọt, hoặc để đảm bảo rằng xã hội đã học được những bài học của nó. Khi chúng ta thề “không bao giờ nữa”, chúng ta thường không nhớ rằng điều đó phải áp dụng cho loại tội ác tàn bạo này, cũng như những tội ác do chủ nghĩa phân biệt chủng tộc hoặc chủ nghĩa bài Do Thái thúc đẩy.
Thực tế là sự tàn bạo của Mao dẫn đến nhiều cái chết hơn của Hitler không nhất thiết có nghĩa là trong hai người ông ta là kẻ ác hơn . Số người chết nhiều hơn một phần là kết quả của việc Mao cai trị một dân số đông hơn nhiều trong thời gian dài hơn nhiều. Bản thân tôi đã mất một số người thân trong vụ Holocaust và không muốn làm giảm tầm quan trọng của nó. Nhưng quy mô to lớn của những tội ác tàn bạo của cộng sản Trung Quốc đặt các tội ác đó vào cùng một một quy mô của các cuộc tàn sát khác . Ít nhất, cuộc tàn sát đó phải được công nhận nhiều hơn từ trước đến nay.
Tại sao chúng ta rất ít khi nhìn lại bước nhảy vọt vĩ đại
Điều gì giải thích cho sự xao lãng này? Một câu trả lời có thể là hầu hết các nạn nhân là nông dân Trung Quốc—những người khác biệt về mặt văn hóa và xã hội với giới trí thức và nhân vật truyền thông phương Tây là những người có ảnh hưởng lớn nhất đối với ý thức lịch sử và văn hóa đại chúng của chúng ta. Nói chung, việc đồng cảm với những nạn nhân có vẻ giống với chúng ta sẽ dễ dàng hơn.
Đó là một phần của xu hướng chung hạ thấp tội ác của chủ nghĩa cộng sản.
Nhưng một yếu tố thậm chí còn lớn hơn khiến chúng ta tương đối thờ ơ với Đại Nhảy Vọt là nó nằm trong xu hướng chung xem nhẹ tội ác do các chế độ cộng sản gây ra, trái ngược với các chế độ độc tài cánh hữu. Không giống như thời Mao, ngày nay rất ít trí thức phương Tây thực sự đồng cảm với chủ nghĩa cộng sản. Nhưng nhiều người miễn cưỡng chấp nhận hoàn toàn đó là một tội ác lớn như thế nào, sợ rằng – có lẽ – các chính nghĩa khác của cánh tả có thể bị lây tiếng xấu vì liên hệ với chủ nghĩa cộng sản.
Ở Trung Quốc, trong những năm gần đây, chế độ này đã thừa nhận rằng Mao đã phạm “những sai lầm” và cho phép thảo luận cởi mở ở một mức độ nào đó về sự kiện lịch sử này. Nhưng chính phủ không muốn thừa nhận rằng vụ giết người hàng loạt là có chủ ý và thỉnh thoảng vẫn tiếp tục đàn áp và bức hại những người bất đồng chính kiến vạch ra sự thật. Sự miễn cưỡng này là kết quả hiển nhiên của thực tế là Đảng Cộng sản vẫn đang cai trị Trung Quốc. Mặc dù họ đã bác bỏ nhiều chính sách cụ thể của Mao, nhưng chế độ này vẫn có được phần lớn tính chính danh nhờ di sản của Mao.
Tôi đã trực tiếp trải nghiệm sự mâu thuẫn chính thức của Trung Quốc về chủ đề này khi tôi nói về vấn đề này trong khi giảng dạy một khóa học với tư cách là giáo sư thỉnh giảng tại một trường đại học Trung Quốc vào năm 2014.
Tại sao điều này quan trọng
Đối với cả người Trung Quốc và người phương Tây, việc không thừa nhận bản chất thực sự của Đại Nhảy Vọt sẽ phải trả giá đắt. Một số người sống sót sau Đại Nhảy Vọt vẫn còn sống cho đến ngày nay. Họ xứng đáng được công nhận nhiều hơn về sự bất công khủng khiếp mà họ phải chịu đựng. Họ cũng xứng đáng được bồi thường thiệt hại và những thủ phạm còn sống phải bị trừng trị thích đáng.
Một số nạn nhân—và thủ phạm—của Đại Nhảy Vọt vẫn còn sống.
Ngoài ra, điểm mù lịch sử liên tục của chúng ta về tội ác của Mao và các nhà lãnh đạo cộng sản khác khiến chúng ta đánh giá thấp sự khủng khiếp của những chính sách như vậy, và khiến tội ác có nhiều khả năng được hồi sinh trong tương lai. Lịch sử khủng khiếp của Trung Quốc, Liên Xô và những kẻ bắt chước họ lẽ ra phải vĩnh viễn làm mất uy tín của chủ nghĩa xã hội cũng giống như chủ nghĩa phát xít đã bị Đức quốc xã làm mất uy tín. Nhưng điều đó – cho đến nay — đã không hoàn toàn được làm như vậy.
Mới gần đây, chính phủ xã hội chủ nghĩa của Venezuela đã áp dụng lao động cưỡng bức đối với phần lớn dân số của nước này. Tuy nhiên, hầu hết các phương tiện truyền thông đưa tin về sự bất công này đều không ghi nhận là chính sách này có liên hệ với chủ nghĩa xã hội, hoặc chính sách này có sự tương đồng trong lịch sử của Liên Xô, Trung Quốc, Cuba và các chế độ tương tự khác. Một bài phân tích thậm chí còn tuyên bố rằng vấn đề thực ra không phải là “điều cần phải có trong chủ nghĩa xã hội ”, mà là “chiêu bài chủ nghĩa xã hội đặc biệt của Venezuela, gắn liền những ý tưởng kinh tế tồi tệ với một thương hiệu đặc biệt là thủ đoạn áp bức của kẻ mạnh,” và dễ dẫn đến chủ nghĩa độc đoán và “quản lý yếu kém. ”
Tác giả không đề cập đến thực tế rằng “kẻ mạnh độc đoán” và “quản lý yếu kém” là điển hình của các quốc gia xã hội chủ nghĩa trên thế giới. Các quốc gia Scandinavia – đôi khi được coi là ví dụ về chủ nghĩa xã hội thành công – không thực sự là xã hội chủ nghĩa, bởi vì họ không có quyền sở hữu của chính phủ đối với tư liệu sản xuất và trong nhiều lãnh vực có thị trường tự do hơn so với hầu hết các quốc gia phương Tây khác.
Hoàn cảnh bi đát của Venezuela không gây ngạc nhiên cho bất kỳ ai quen thuộc với lịch sử của Đại Nhảy Vọt. Chúng ta sẽ có một cống hiến lớn lao khi giúp cho mọi người đều biết đến một thời kỳ giết người hàng loạt lớn nhất trong lịch sử.
Trần Lương Ngọc chuyển ngữ
© Học Viện Công Dân March 2023
ILYA SOMIN là Giáo sư Luật tại Đại học George Mason. Nghiên cứu của ông tập trung vào luật hiến pháp, luật tài sản và nghiên cứu về sự tham gia chính trị của người dân và những tác động của nó đối với nền dân chủ hợp hiến.
Nguồn: Who Was the Biggest Mass Murderer in History? – https://fee.org/articles/who-was-the-biggest-mass-murderer-in-history/
[1] Frank Dikötter là nhà sử học người Hà Lan chuyên về Trung Quốc hiện đại. Ông là Giáo sư Giảng Tọa (Chair Professor) về Nhân văn tại Đại học Hồng Kông từ năm 2006. Trước khi đến Hồng Kông, ông là Giáo sư về Lịch sử Trung Quốc Hiện đại tại Trường Nghiên cứu Phương Đông và Châu Phi thuộc Đại học London. Ông có bằng tiến sĩ danh dự của Đại học Leiden và là nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Hoover của Đại học Stanford.[ND]
[2] Lạc hình 烙刑một hình phạt thời xưa, lấy sắt nung đỏ đốt thân thể tội phạm[Từ Điển Hán Việt Trích Dẫn – Đặng Thế Kiệt]