Kinh Doanh - Kinh Tế - Chính Trị

Louis Jacobson

Trong 50 năm qua,[1] Quốc hội đã thông qua khoảng 28.000 đạo luật. Nhưng chỉ một số nhỏ trong số đó có ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc sống của người Mỹ.

Nhằm lựa ra 10 điều luật quan trọng nhất trong suốt nửa thế kỷ qua, chúng tôi đã tìm kiếm những điều luật định hình đáng kể nhất quá trình tương lai của quốc gia, cho dù tốt hơn hay xấu hơn. Chính sách đối nội và đối ngoại đều được đánh giá như nhau, và chúng tôi không phân biệt xem biện pháp đó là một đạo luật, một nghị quyết hay sự phê chuẩn một hiệp ước. (Tuy nhiên, chúng tôi đã loại trừ quyết định về những người được bổ nhiệm.) Ngoài ra, chúng tôi đánh giá cao sự đa dạng để danh sách sẽ không tràn ngập các đạo luật có cùng một chủ đề chung.

Để thu thập ý tưởng, chúng tôi đã tham khảo ý kiến của một hội đồng gồm các học giả lừng danh về Quốc hội: Joel Aberbach của Đại học California tại Los Angeles, Scott Adler của Đại học Colorado, David Boaz của Viện Cato, David Brady và Morris Fiorina của Viện Hoover,  Lee Edwards của Quỹ Di sản, Allan Lichtman của Đại học Hoa Kỳ, Burdett Loomis của Đại học Kansas, David Mayhew của Đại học Yale, Bert Rockman của Đại học Ohio, Steven Smith của Đại học Washington, Rick Striner của Đại học Washington, James Thurber của Đại học Hoa Kỳ và Eric Uslaner của Đại học Maryland.

Sau khi chọn lọc thông qua các đề cử của các học giả này, chúng tôi đã quyết định những luật nào sẽ nằm trong tốp 10 đạo luật đứng đầu. Chúng tôi cũng bổ sung một số ứng viên xém bị bỏ sót. Khi việc này xảy ra, các học giả, mặc dù họ làm việc độc lập với nhau, đã đạt được sự nhất trí rõ ràng về 5 điều luật đứng hàng đầu. Ngoài ra, chúng khác nhau một cách dữ dội—vì vậy đối với các giải pháp còn lại trong danh sách của chúng tôi, chúng tôi đã áp dụng phán đoán của riêng mình.

Mặc dù đó không phải là ý định của chúng tôi, nhưng tốp 10 và á quân cùng có ít nhất một giải pháp được mọi tổng thống ký kể từ năm 1955, ngoại trừ tổng thống Gerald Ford. Cũng có sự phân chia gần như cân bằng giữa các giải pháp do các tổng thống thuộc Đảng Cộng hòa và Dân chủ ký. Và đây là danh sách:

1. Đạo luật Quyền Công dân (Civil Rights Act,1964). Hầu như mọi học giả, tự do và bảo thủ, đều xếp đạo luật này đầu tiên trong danh sách của họ. Ta không thể nghi ngờ ảnh hưởng của đạo luật này: Xuất hiện sau một thập kỷ đấu tranh dân quyền ở miền Nam và sau vụ ám sát Tổng thống John F.Kennedy, đạo luật gây tranh cãi sôi nổi này đã chấm dứt một cách có hiệu quả sự phân biệt chủng tộc trong nơi ở và việc làm công cộng. Ban đầu ít được chú ý hơn, nhưng được cho là quan trọng không kém, đó là vai trò của đạo luật trong việc chấm dứt phân biệt đối xử dựa trên giới tính. Lichtman nói: “Nước Mỹ hầu như không thể tuyên bố là một gương mẫu đạo đức cho thế giới trước khi có đạo luật này.”
2. Đạo luật Quyền Bầu cử (Voting Rights Act-VRA, 1965). Một số học giả của chúng tôi đã xếp hạng đạo luật này ngang hàng, hoặc thậm chí cao hơn, Đạo luật Quyền Công dân. Họ trích dẫn không chỉ tác động dự kiến của nó đối với việc đảm bảo cuộc bỏ phiếu cho người da đen, mà còn cả vai trò ngoài ý muốn nhưng sâu sắc của nó trong việc tái tổ chức nền chính trị Mỹ. Sau VRA, các cử tri da trắng, đầu tiên ở miền Nam và sau đó ở những nơi khác, đổ xô tham gia Đảng Cộng hòa. Điều này khiến Mỹ có thể chuyển sang cánh hữu về chính sách kinh tế, xã hội và đối ngoại kể từ những năm 1980.
3. Các đạo luật về Medicare và Medicaid (Medicare and Medicaid acts, 1965). Cùng với nhau, các chương trình này đã bảo vệ sức khỏe của vô số người Mỹ cao tuổi và người nghèo, đưa nó “lên đó cùng tvới An sinh xã hội trong tác động của nó đối với cuộc sống của người Mỹ,” Aberbach’s nói. Và nhìn về tương lai, các chương trình này to lớn đến nỗi cả chính phủ liên bang và chính quyền tiểu bang đều phải đối mặt với những thách thức ngân sách khó lường.
4. Đạo luật Đường cao tốc Liên bang (Federal-Aid Highway Act, 1956). Tiêu đề của nó rất ít người biết đến, nhưng tác động của nó thì không: Đạo luật đã tạo ra Hệ thống Xa lộ Liên tiểu bang, đã liên quan đến hầu hết mọi khía cạnh của cuộc sống Hoa Kỳ trong 50 năm qua. Các con đường nhanh hơn đã thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, thúc đẩy du lịch trong nước và thực hiện các quy trình sản xuất đúng lúc. Các tuyến đường liên bang cũng tạo ra quá trình ngoại ô hóa, làm thay đổi đáng kể lối sống (nhiều không gian hơn nhưng thời gian đi lại lâu hơn), khiến các khu trung tthành phố suy thoái và dẫn đến sự phát triển của các khu đất trống trước đây [ở ngoại ô]. Dân số dịch chuyển đến Vành đai Mặt trời,[2] thay đổi cán cân chính trị của quốc gia. Và các tuyến đường Liên tiểu bang đã củng cố một cách không thể đảo ngược vị thế của xe hơi, làm trầm trọng thêm tình trạng ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu, đồng thời củng cố tầm quan trọng chiến lược của các quốc gia dầu hoả Trung Đông.
5. Đạo luật thuế phục hồi kinh tế (Economic Recovery Tax Act,1981). ERTA, nền tảng của chương trình kinh tế của Tổng thống Ronald Reagan, đã cắt giảm 25% thuế cá nhân, lập chỉ mục thuế suất để chấm dứt tình trạng “leo biên” và thực hiện các thay đổi kỹ thuật khác có ảnh hưởng to lớn đến nền kinh tế trong một phần tư thế kỷ qua. Theo một nghĩa lớn hơn, ERTA đã mở ra một kỷ nguyên trong đó chính phủ lớn, và đôi khi là bất kỳ chính phủ nào, không còn bị coi là chính phủ bị pha tạp[3]. Đạo luật “đã thay đổi hướng đi của chính phủ liên bang—sự thay đổi lớn nhất kể từ Giao ước Mới (New Deal)[4]—và đặt nền tảng cho sự thành công của Đảng Cộng hòa,” Uslaner nói.
6. Đạo luật Giáo dục Quốc phòng (National Defense Education Act, 1958). Được thông qua để đáp lại vụ phóng vệ tinh Sputnik của Liên Xô, NDEA đã cung cấp 575 triệu USD cho giáo dục và các khoản vay lãi suất thấp cho sinh viên. Trọng tâm được nêu rõ của nó là thúc đẩy thành tựu trong khoa học và toán học đã giúp nâng cao vốn tri thức của quốc gia, tạo nền tảng cho nhiều thập kỷ đổi mới của Mỹ trong khoa học và công nghệ, và do đó, tạo cơ sở cho tăng trưởng kinh tế, ưu thế quân sự và vị thế dẫn đầu thế giới. Đạo luật này ngày nay tương đối bị lãng quên; chỉ có hai trong số các tham luận viên của chúng tôi đã trích dẫn nó.
7. Nghị quyết Vịnh Bắc Bộ (Tonkin Gulf Resolution, 1964). Nghị quyết Vịnh Bắc Bộ cho phép hoạt động quân sự ở Việt Nam, dẫn Hoa Kỳ vào một cuộc xung đột khiến hơn 50.000 người Mỹ thiệt mạng và để lại sự chia rẽ to lớn ở quê nhà. Tuy nhiên, ngoài ra, nghị quyết—vốn dựa trên một cuộc tấn công có thể hoàn toàn không diễn ra—là một bước ngoặt quan trọng đối với quyền lực của tổng thống về việc tiến hành chiến tranh. Kể từ đó, các tổng thống đã sử dụng phần lớn quyền lực không có kiểm soát để đưa quân đội Mỹ ra nước ngoài, mà Quốc hội ít nói, mặc dù đã thông qua Nghị quyết về Quyền lực Chiến tranh năm 1973.
8. Tu chính Đạo luật Nhập cư và Quốc tịch (Amendments to Immigration and Nationality Act, 1965). Đạo luật này, được bảo trợ bởi Thượng nghị sĩ Phil Hart (D-Mich.) và Dân biểu Emanuel Celler (D-N.Y.). Đạo luật này được lựa vào danh sách là một điều chúng tôi không ngờ. Đạo luật này loại bỏ hạn ngạch nguồn gốc quốc gia cho người nhập cư đã có từ năm 1921, do đó mở đường cho một làn sóng nhập cư ồ ạt mới đã biến đổi nước Mỹ. Đối với những người ủng hộ, những người nhập cư này đã củng cố nền kinh tế của Mỹ; đối với những người gièm pha, người nhập cư đã trở thành gánh nặng, đặc biệt là đối với những người Mỹ gốc bản xứ, những người phải đối mặt với sự cạnh tranh mới về việc làm. Dù thế nào đi nữa, làn sóng nhập cư từ khắp nơi trên thế giới đã định nghĩa lại văn hóa Mỹ một cách không thể thay đổi. “Vào thời điểm đó, điều đó không được cho là quan trọng và cũng không gây tranh cãi nhiều,” Mayhew nói. “Nhưng rất ít đạo luật của Quốc hội từng có kết quả như vậy.”
9. Tu chính Đạo luật Không khí Sạch (Clean Air Act Amendments, 1970). Các mốc khác của luật môi trường có thể dễ dàng lấp đầy chỗ này—chẳng hạn như Đạo luật Chính sách Môi trường Quốc gia, được thông qua vào năm trước—nhưng đạo luật này đã thu hút được nhiều sự ủng hộ nhất trong số các tham luận viên của chúng tôi. Nó đóng một vai trò quan trọng trong việc chính phủ liên bang đã ngăn chặn thẩm quyền của tiểu bang ban hành luật về môi trường và ra đời ngay sau Ngày Trái đất (Earth Day) đầu tiên, nó được thiết kế để trở thành một tín hiệu rõ ràng rằng các quy định về môi trường và tăng trưởng kinh tế không phải là không tương thích. Bất chấp một số thăng trầm, quan điểm đó vẫn có tác động đáng kể.
10. Trách nhiệm cá nhân và Đạo luật hòa giải cơ hội làm việc (Personal Responsibility and Work Opportunity Reconciliation Act, 1996). Đạo luật này là một cuộc đại tu về phúc lợi xã hội, đòi hỏi người nhận phải tìm việc làm trước, hơn là hỗ trợ của chính phủ; nó đã ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều người Mỹ. Nhưng nó cũng đã được Quốc hội Đảng Cộng hòa thông qua và được tổng thống Đảng Dân chủ, Bill Clinton ký, do đó báo hiệu sự từ bỏ của lưỡng đảng—mặc dù còn lâu mới đến—đối với những ý tưởng làm nền tảng cho Xã hội Vĩ đại của Tổng thống Lyndon Johnson.[5]

Bảy biện pháp bổ sung đã tiến rất gần đến việc lọt vào tốp 10. Á quân:

• Kết thúc Luật Quân dịch (End of the military draft, 1973). Đạo luật này là trường hợp Quốc hội cho phép một đạo luật hết hiệu lực, thay vì thông qua điều gì đó. Việc loại bỏ chính sách quân dịch không chỉ bắt đầu hàn gắn khía cạnh có lẽ gây tranh cãi nhất của Chiến tranh Việt Nam, mà còn trực tiếp dẫn đến việc thành lập một quân đội tình nguyện, ngăn chặn mối đe dọa quân sự chưa từng có, có thể sẽ tiếp tục trong tương lai gần. .
• Đạo luật về khu trường học không có súng (Gun Free School Zones Act, 1990). Một điều kỳ lạ khác: Ý nghĩa của luật này không đến từ việc nó được thông qua, mà từ việc nó bị tuyên bố là vi hiến. Tại vụ án Hoa Kỳ kiện Lopez (1995), Tòa án Tối cao đã đưa ra quyết định luật này là vi hiến theo Điều khoản Thương mại của Hiến pháp, do đó hạn chế quyền lực đã được thực hiện từ trước của liên bang để điều chỉnh thương mại giữa các tiểu bang. Tiền lệ này đã định hình luật pháp và luật học kể từ đó.
• Đạo luật Mở rộng Mậu dịch(Trade Expansion Act, 1962). Đạo luật này đặt Hoa Kỳ vững chắc trên con đường mậu dịch tự do, tạo ra cả sự mở rộng kinh tế lớn lao và sự lệch lạc của thị trường tài chính.
• Phê chuẩn Hiệp ước Cấm Thử nghiệm Hạt nhân (Nuclear Test Ban Treaty Ratification, 1963). Hiệp ước này cấm các vụ thử vũ khí hạt nhân trong bầu khí quyển, ngoài không gian và dưới nước. Nó không chỉ hạn chế sự lây lan của phóng xạ nguy hiểm trong môi trường mà còn tạo tiền lệ cho các hiệp định quốc tế trong tương lai, trong đó có khả năng ngăn chặn sự bùng nổ của chiến tranh hạt nhân. Ngay cả khi các điều ước quốc tế khác đã rạn nứt vì lợi ích quốc gia, điều ước này vẫn vững chắc trong hơn bốn thập kỷ.
• Đạo luật bãi bỏ quy định về hàng không của Hoa Kỳ (U.S. Airline Deregulation Act, 1978). Việc bãi bỏ quy định đối với các hãng hàng không—đã được Quốc hội Dân chủ và Tổng thống Jimmy Carter thông qua—sau đó, chủ yếu được các đảng viên Cộng hòa sử dụng như một hình mẫu cho việc bãi bỏ quy định đối với các lĩnh vực khác, bao gồm cả dịch vụ viễn thông và tài chính. Nó trở thành một cột mốc quan trọng trong việc xây dựng niềm tin của người dân trong khu vực tư nhân và sự không hài lòng với các quy định của chính phủ.
• Đạo luật Phòng chống và Kiểm soát Lạm dụng Ma túy Toàn diện (Comprehensive Drug Abuse Prevention and Control Act, 1970). Đạo luật này đã củng cố các luật về ma túy trước đây và tăng cường thực thi luật bằng cách cho phép cảnh sát tiến hành các cuộc khám xét “không cần báo trước.” Đó có lẽ là điều luật then chốt trong sự leo thang của cuộc chiến chống ma túy – một cuộc chiến vẫn còn ở lại với chúng ta 35 năm sau, chưa có hồi kết.
• Tu chính Đạo luật An sinh Xã hội (Amendments to the Social Security Act, 1972). Đạo luật này đã làm tăng các khoản tiền An sinh Xã hội và xếp chúng vào mức lạm phát. “Nó gần như xóa sổ tình trạng vô gia cư ở những người cao tuổi,” Mayhew nói.

Một ứng cử viên khác được xếp loại “Chưa xong”:

• Đạo luật PATRIOT (PATRIOT Act, 2001). Tùy thuộc vào người nghe, luật này, được thông qua sau ngày 11 tháng 9 năm 2001, các cuộc tấn công khủng bố, có thể có tác động tích cực lớn đến việc thực thi pháp luật hoặc tác động tiêu cực lớn đến quyền tự do dân sự. Luật này còn quá mới để biết ai là người đúng—và quan trọng không kém, đạo luật có thể được rút ngắn lại khi được ủy quyền lại trong năm nay.

Và những luật này được nhìn nhận như thế nào vào thời điểm chúng được thông qua? Nhìn chung, có một mối tương quan khiêm tốn, nhưng không phổ biến, giữa cường độ đưa tin của các phương tiện truyền thông đương đại và ý nghĩa cuối cùng của một đạo luật.

Frank Baumgartner của Đại học Pennsylvania và Bryan Jones và John Wilkerson của Đại học Washington đã đo lường mức độ đưa tin mà Tạp chí Congressional Quarterly (CQ) cung cấp hàng quý. Một số thước đo trong danh sách của Điểm danh—bao gồm cả ba thước đo hàng đầu —xếp hạng trong số các đạo luật được viết nhiều nhất của CQ kể từ năm 1955. Nhưng hầu hết trong danh sách của chúng tôi thì không.

Nông Duy Trường chuyển ngữ

© Học Viện Công Dân July 2021

Nguồn: Tạp chí Congressional Quartely Roll Call được thành lập từ năm 1955. Khách hàng của CQ Roll Call trải dài trong lĩnh vực hoạch định chính sách. Từ các văn phòng quốc hội, các sở và cơ quan liên bang đến các tập đoàn lớn, hiệp hội hàng đầu, các công ty luật và vận động hành lang, truyền thông và học viện, chúng tôi phục vụ người dân và các tổ chức xây dựng và định hình chính sách công.

https://www.rollcall.com/2005/05/02/ten-bills-that-really-mattered/

[1] Bài này được viết từ năm 2005, kỷ niệm 50 năm thành lập Tập san Conressional Quartely Roll Call (1955).

[2] Vành đai Mặt trời (Sun Belt) chỉ vùng đất phía nam của nước Mỹ, gồm các tiểu bang: Alabama, Arizona, Florida, Georgia, Louisiana, Mississippi, New Mexico, Nam Carolina, Texas, khoảng hai phần ba California (lên đến Greater Sacramento) và một phần của Bắc Carolina, Nevada và Utah. Theo Wikipedia.

[3] Đảng Cộng Hoà chủ trương xây dựng một chính quyền nhỏ, không can thiệp nhiều vào đời sống của người dân.

[4] New Deal là chính sách do tổng thống Franklin Delano Roosevelt thực hiện nhằm đối phó với Đại Khủng hoảng kinh tế năm 1930.

[5] Xã hội Vĩ đại (Great Society) một loạt các chính sách về xã hội do tổng thống Lyndon Johnson khởi xướng năm 1964.